Telen

Ter info: dit inspirerend project is alleen beschikbaar in het Frans

• Le projet

Nous avons lancé depuis 2015 un projet de maraîchage bio-optimisé (visant la culture d’un maximum de légumes au mètre carré) sur le site de l’Espace Test Agricole à Anderlecht.

• Graines de Paysans et BoerenBruxselPaysans 

Le lancement de notre exploitation agricole urbaine a été possible grâce à l’initiative « Graines de Paysans » , qui vise à soutenir l'installation de nouveaux agriculteurs professionnels à Bruxelles en leur mettant à disposition des terres, du matériel et un accompagnement pendant deux ans. Nous avons effectué notre première récolte au début de l’été 2016, et nous proposons désormais la livraison de paniers aux particuliers et entreprises bruxelloises.

L’initiative « Graines de paysans »  fait partie du projet « BoerenBruxselPaysans » qui  est installé depuis fin 2015 à Neerpede et dans la vallée du Vogelzang à Anderlecht. Bénéficiant de l’expertise de quatre associations et de deux administrations, le projet BoerenBruxselPaysans, financé majoritairement par le FEDER (Fonds Européen de Développement régional) et piloté par Bruxelles Environnement, entend faire de la capitale un exemple en matière d’agriculture urbaine, en approvisionnant les Bruxellois avec des produits fermiers de qualité et respectueux de l’environnement.

Ter info: dit inspirerend project is alleen beschikbaar in het Frans

Le jardin urbain est né en 2000 à la suite d’une action visant à empêcher le versage de déchets clandestins sur un terrain laissé à l’abandon.
En 2001, l’asbl La Rue a proposé la réaffectation de cet intérieur d’îlot (d’une superficie d’environ 400 m²) en un espace de rencontre et d’éducation à l’environnement. La Commune de Molenbeek St Jean en fera l’acquisition en 2003 et une convention d’occupation sera ensuite signée (2006) entre l’administration communale et l’association permettant la mise en place du projet.

Le Jardin Urbain est géré par un comité d'habitants qui se retrouve deux fois par semaine pour travailler au jardin. Un animateur est engagé à mi-temps pour dynamiser et accompagner le comité de gestion, mais aussi développer des activités au sein de l'association en lien avec le développement durable.

Ponctuellement le Jardin Urbain, le comité de gestion ou des habitants, proposent un atelier, un chantier, une fête ou une porte ouverte durant laquelle nous questionnerons nos habitudes alimentaires et expérimenterons de nouvelles manières de se nourrir. Le Jardin Urbain va à la rencontre des publics sous forme de rencontres de plusieurs séances, pour informer les habitants sur les initiatives existantes et leur raison d'être et échanger des savoirs-faire pour acquérir une nouvelle compétence et retrouver confiance en soi et en ses voisins... 

• Le Jardin Urbain est ouvert à tous et à toutes, les mercredis et samedis de 14h à 17h.

Semer, planter, arroser, récolter, observer la mare et ses occupants, apporter ses déchets organiques ménagers au site de compostage collectif ou tout simplement discuter autour d’une tasse de thé ou de café.

Les possibilités sont nombreuses!! 

« Vegetal Bellevue »  is een gemeentelijk project voor de reconversie van historisch braakland (voormalige bedding van de Kleine Zenne) tot een agro-ecologisch gebied aan de achterkant van de oude Bellevue-brouwerij.

In dit uitzonderlijke kader oefent de vzw Atelier Groot Eiland er een (voor de vzw nieuwe) activiteit voor stadstuinieren uit, over een oppervlakte van 1300 m². Dat gebeurt in partnerschap met de gemeente Molenbeek en dankzij de steun van de Alliantie Werkgelegenheid-Leefmilieu. In 2016 haalde Groot Eiland al haar tweede oogst binnen en ging het dus op sublieme wijze de stedenbouwkundige uitdagingen aan waarmee het werd geconfronteerd (sterk ingesloten structuren, veel schaduw).

De gekweekte producten worden gebruikt voor de restaurantactiviteiten (de “Heksenketel” en binnenkort een nieuw restaurant in Bellevue). Er wordt ook geleverd aan lokale restaurateurs en de producten zullen ook rechtstreeks aan de toonbank worden verkocht.

In dat verband werden door de Gemeente werken voor de ontwikkeling van de moestuinzone, ondersteund door het Stedelijk beleid 2015, aan La Ferme Nos Pilifs toevertrouwd om de vzw Groot Eiland te voorzien van bijkomende serres, fruitbomen (appels, peren, klein fruit) en een grote tank voor het  recupereren van regenwater.

Op de resterende 700 m² worden nog andere inrichtingswerken ondernomen: bloemrijk grasland, allerlei inheemse planten en struiken, een insectenhotel, didactische panelen, moestuinbakken voor een gemeenschapsproject en een gezellige ruimte. Dankzij een wandelpad aan weerszijden van de site zullen de bezoekers op deze atypische site kunnen worden verwelkomd. Mogelijkheden zat dus om van deze site in het hart van de stad een trekpleister te maken voor de ontwikkeling van de duurzame voeding in Molenbeek en het Brussels Gewest !

Vegetal Bellevue is een project dat wordt geleid door de gemeente Molenbeek, in samenwerking met Atelier Groot Eiland, met de steun van Leefmilieu Brussel en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Leefmilieu Brussel / BRAT / Eco-Innovation / BGI 2013

Deze studie verliep in drie fasen en onderzocht het ontwikkelingspotentieel voor de groente- en fruitproductie in de hoofdstad, waarbij werd gekeken naar stadslandbouwprojecten in het buitenland, bestaande moestuinen en potentieel bruikbare sites.    

Doelstellingen

Deze studie analyseert het ontwikkelingspotentieel voor stadstuinbouw in Brussel in de breedste zin van het woord, dat wil zeggen met inbegrip van alle exploitatievormen (commercieel, in verenigingen en privé).

De studie omvat drie gedeelten:

• de aanduiding van referenties inzake stadslandbouw in het buitenland,
• een inventarisatie van de bestaande moestuinen in het Brussels Gewest,
• een analyse van het potentieel voor de ontwikkeling van nieuwe stadslandbouwsites.

De studie vormt allereerst een hulpmiddel voor analyse en besluitvorming, maar kan ook dienen als informatiebron voor het grote publiek en als beheershulpmiddel voor de Brusselse moestuindekking.

Samenvatting

Fase I – Aanduiding van de relevante stadslandbouwreferenties voor de Brusselse context

Deze eerste fase van de studie omvat de verzameling en samenvatting van referenties inzake stadslandbouw die inspirerend kunnen werken voor de Belgische hoofdstad. Er is gekeken naar projecten en het steunbeleid voor lokale moestuinen in vier steden die met Brussel vergelijkbaar zijn:

• Portland (Verenigde Staten)
• Oslo (Noorwegen)
• Londen (Verenigd Koninkrijk)
• Montréal (Canada).

Voor elke stad zijn de algemene stedenbouwkundige kenmerken, de voornaamste spelers (overheid, verenigingen en privé) die bij de moestuinprojecten betrokken zijn en relevante voorbeeldinitiatieven voorgesteld.

Fase II: Inventarisatie van de bestaande moestuinen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

De tweede fase van de studie omvat de identificatie van de bestaande moestuinsites in Brussel. Dit is aangevuld met een veldonderzoek waaruit een kwalitatieve analyse van de sites naar voren kwam en de realisatie van een geografisch informatiesysteem (GIS)[een informatiesysteem voor de verzameling, opslag, verwerking, analyse en presentatie van alle soorten ruimtelijke en geografische gegevens]

Fase III: Identificatie en analyse van potentiële moestuinsites

De derde fase betrof de identificatie van nieuwe sites in de hoofdstad waar groente- en fruitteelt mogelijk is. Er is op basis van drie soorten situaties naar potentiële zones gezocht:

• (her)ontwikkeling van een bestaande moestuin,
• aanleg van nieuwe moestuinen.

Na opstelling van de selectiecriteria is een klassement van de sites opgesteld en is bepaald welke sites prioriteit hebben. Acht van die sites zijn grondig onderzocht.

Project, Leefmilieu Brussel / Strategic Design Scenarios / Ecovala / 21Solutions

Het Co-tuinieren project steunt stadslandbouw in de hoofdstad door bewoners aan te moedigen ongebruikte tuinen te delen en samen te tuinieren en door kennisuitwisseling tussen hobbytuiniers te stimuleren.

Doel

Veel Brusselaars doen niets met hun tuin. Dit kan zijn uit tijdgebrek, uit gebrek aan kennis of gewoon omdat ze er geen belangstelling voor hebben. Tegelijk zijn er anderen die graag een moestuin zouden aanleggen, maar hier geen ruimte voor hebben. Het Co-tuinieren project stimuleert bewoners binnen eenzelfde wijk om stadslandbouwgrond te delen en ervaring uit te wisselen.

Deze initiatief stimuleert hobbymoestuinen en past daarom volledig binnen de eerste actielijn van de gewestelijke Good Food-strategie: verhoging van de duurzame lokale voedselproductie.

Samenvatting

Het Co-tuinieren project brengt Brusselaars met groene vingers maar zonder tuin samen met hun buren die een deel van hun privéruimte als moestuin willen gebruiken.

Deze tuiniertandems worden gevormd tijdens animaties door spelers binnen de wijken (gemeenten, verenigingen, bewonerscomités enz.). Ze worden rechtstreeks in contact gebracht of vinden elkaar via bestaande tuindeelsites (zie link hieronder).

Deze momenten zijn bevorderlijk voor onderlinge ontmoeting tussen wijkbewoners, de uitwisseling van praktische ideeën en de verspreiding van het concept van gezamenlijk tuinieren.

Resultaten

Na opleidingen voor schakelfiguren in 2016 zal een gedecentraliseerde groep animatoren op het vlak van gezamenlijk tuinieren worden gevormd. Die laatsten worden opgeleid inzake de voorgestelde hulpmiddelen in de kit "Cojardinage dans votre quartier", die ze vervolgens kunnen gebruiken tijdens buurtactiviteiten om zo bij te dragen aan de lokale verspreiding van de dynamiek rond gezamenlijk tuinieren.

Naast de organisatie van animaties worden deze schakelspelers uitgenodigd om deel te nemen aan de promotie en ontwikkeling van het concept van gezamenlijk tuinieren in Brussel via:

• verspreiding van de communicatie,
• het gebruik van de bestaande hulpmiddelen en het aanduiden van eventuele aanvullende behoeften.
• Op termijn zullen in alle Brusselse wijken tuiniertandems ontstaan.

Doelgroep

Kandidaat-tuiniers: elke gemotiveerde stadsbewoner die moestuinactiviteiten wil ontplooien (groentetuin, kleinfruit enz.).

Eigenaars van voor teelt geschikte ruimte (tuin, braakliggende grond enz.): particulieren, ondernemingen en verenigingen

Schakelspelers in de wijken:

• overheden (coördinatoren Agenda 21, milieuconsulenten, sociale samenhang enz.),
• lokale verenigingen: buurthuizen, jeugdhuizen, wijkgezondheidscentra enz.,
• burgercollectieven: buurtcomités, collectieve moestuinen, Duurzame wijken enz.,
• verenigingen rond duurzame voeding en/of stadslandbouw,
• Moestuingidsen en Compostgidsen.

Uitgevoerde tools

Een kit "Cojardinage dans votre quartier" wordt ter beschikking gesteld aan schakelspelers die workshops willen organiseren.

De kit omvat:

• voorbeeldvragen om de presentaties tussen de deelnemers aan een workshop eenvoudiger te maken,
• een kaarspel voor de uitwerking van een gezamenlijk tuinierproject,
• een in te vullen projectfiche voor elke nieuwe kandidaat-deelnemer aan het project.

Steun

Het eerste project, getiteld GardenShare, werd gedragen door Strategic Design Scenarios en Ecovala. Het begon in het kader van de projectoproep Duurzame Voeding 2013 van Leefmilieu Brussel.

Het project is geëvolueerd en heet nu "Cojardinage". 21Solutions heeft zich bij de initiatiefnemers gevoegd. Het project wordt nog altijd gefinancierd door Leefmilieu Brussel.

Cultivons la ville, le Cojardinage from Strategic Design Scenarios on Vimeo.

In het kader van de week "kweek de stad", stelt het Collectief ipé, belast met het opzetten van een netwerk van stedelijke moestuinen, u fietstochten voor naar de vier hoeken van Brussel om de collectieve en familiale tuinen van het gewest te ontdekken. Bijna 30 moestuinen openen hun poorten! Op het programma: bezoek aan de tuinen, diverse moestuinactiviteiten of simpelweg passionerende ontmoetingen met de tuinders!

Download hier de kaarten met de routebeschrijvingen, een korte beschrijving van de tuinen waar u langskomt en een programma van de door de tuinders georganiseerde activiteiten downloaden.

• Noordelijke route door Stad Brussel, Molenbeek-Sint-Jan, Anderlecht, Koekelberg, Jette en Sint-Agatha-Berchem 

• Oostelijke route door Brussel Stad, Schaarbeek, Sint-Joost-te-Node en Haren 

• Zuidelijke route door Etterbeek, Elsene, Oudergem, Woluwe-Saint-Lambert en Watermaal-Bosvoorde 

• Westelijke route door Stad Brussel, Sint-Gillis, Vorst en Ukkel 

Voor wie in groep wil rijden organiseert Pro-vélo twee begeleide tochten op zaterdag (Oostelijke route) en zondag (Westelijke route).
Vertrek : Pro-vélo : Londenstraat 15, 1050 Elsene om 14u. Mogelijkheid om een ter plekke een fiets te huren

Deelname: 5 Euro

Inschrijving op de site www.provelo.org

Opgelet, het aantal deelnemers is beperkt tot 20 per tocht

Studie, Leefmilieu Brussel / Greenloop, 2013, 35 pagina's

Deze studie biedt een overzicht van de impact van de vervuiling in de stad op de teelt van fruit en groenten en doet op basis daarvan aanbevelingen voor het Brussels Gewest.

Doelstellingen

Meer en meer Brusselaars willen een moestuin in de stad aanleggen. Het Gewest steunt die trend actief in het kader van de Good Food-strategie. Maar alvorens dit enthousiasme verder te stimuleren, was het belangrijk om de impact van de vervuiling in de stad op de productie van fruit en groenten te analyseren. Zo zouden de eventuele noodzakelijke maatregelen kunnen worden genomen om een productie van kwaliteit te garanderen.

Deze studie is uitgevoerd in opdracht van Leefmilieu Brussel. Ze had als doel een identificatie en analyse te bieden van:

• de literatuur en het standpunt van de experts inzake de steden in ontwikkelde landen die de koplopers zijn op het gebied van stadslandbouw,
• de impact van vervuiling op voedingsmiddelen die in de stad worden geproduceerd,
• de toe te passen aanbevelingen om de risico's in Brussel te verminderen.

Samenvatting

De studie bestaat uit drie delen.

In het eerste deel wordt het referentiekader gegeven, waarbij het volgende wordt uiteengezet:

•  de voornaamste problematische polluenten,
• de soorten vervuiling die onderzoek vereisen,
• de verbanden tussen vervuiling en teeltmethodes,
• de verbanden tussen vervuiling en soorten groente.

Het volgende deel gaat in op het beheer van vervuiling binnen de stadslandbouw, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen preventie en behandeling. Ook worden de Europese tolerantiedrempels, de detectiekosten en de kosten van maatregelen voorgesteld.

Het laatste gedeelte omvat de conclusies en aanbevelingen van de auteur (zie resultaten hieronder).

De studie is verrijkt met een bibliografie en een reeks bijlagen.

WORMS vzw organiseert het hele jaar door tal van opleidingen.

Onze opleidingen

Kom en ontdek de verschillende composteringstechnieken tijdens onze korte cursussen, gratis en gefinancierd door Leefmilieu Brussel: 

• Mijn schillen recycleren? Ja, maar hoe?
• Compost in het appartement (vermicompostering)
• Buiten composteren
• Bokashi

Elk jaar organiseren we ook een lange opleiding tot CompostMeester:

• CompostMeester

Op verzoek organiseren wij ook betaalde cursussen voor bedrijven, burgers en scholen.