Is het haalbaar om Good Food-producten Brussel in te brengen via het kanaal? Om daar achter te komen, heeft een producent zijn fruit en groenten eens vanuit het Pajottenland aan het hart van de hoofdstad geleverd over water. Zijn experimentele project “In the Belly of the City” bracht heel wat aandachtspunten aan het licht.
Een logistieke uitdaging
Tijs Boelens is tuinbouwer in hoeve De Groentelaar in Pepingen (Vlaams-Brabant). Producten van buiten Brussel naar het stadscentrum krijgen is in zijn ervaring een “gigantische logistieke, financiële en ecologische uitdaging” voor kleine producenten.
In het verlengde van zijn inzet om Good Food te telen – gezonde voeding met respect voor het milieu – droomt hij van collectieve oplossingen om zijn biologische fruit en groenten tot bij de klant te brengen. “Vandaag staat iedereen er alleen voor, met zijn eigen hoeve, zijn eigen bestelwagen en zijn eigen producten.” De frustratie daarover wilde hij omzetten naar iets positiefs. Dat leidde tot de vraag of het haalbaar zou zijn om Good Food-producten via het kanaal vanuit het Pajottenland naar de hoofdstad te brengen.
Tijs Boelens benadrukt dat zijn idee vooralsnog slechts een utopisch project is. Dankzij een samenwerking met Futurefarmers, een collectief van kunstenaars, onderzoekers, ontwerpers, architecten, wetenschappers enz. kreeg die utopie echter concreet vorm. Zij ontwikkelden een houten motorboot om fruit en groenten mee te verschepen over het kanaal Brussel-Charleroi. Die beschouwt de tuinbouwer als een kunstwerk, een vlaggenschip dat de aandacht vestigt op de problematiek van de bevoorrading van Brussel en de noden van de kleine producenten van Good Food.
Het project, “In the Belly of the City”, kwam tot stand in het kader van S+T+ARTS (Science, Technology & Arts) van de Europese Commissie met steun van Innoviris, onder leiding van het platform Gluon (kunst, wetenschap en technologie).
“Vandaag staat iedereen er alleen voor, met zijn eigen hoeve, zijn eigen bestelwagen en zijn eigen producten.”
Tewaterlating
In oktober voer de boot een eerste keer van Halle naar hartje Brussel met de producten van twaalf landbouwbedrijven uit de Brusselse rand aan boord. Daarbij moest hij langs vijf sluizen met wisselende wachttijden (van 15 tot zowat 40 minuten per sluis). Na zijn aankomst (aan K1 van de Havenlaan) namen cargofietsen van Atelier Groot Eiland (werkervaring en arbeidszorg) en Recyclo (platform voor kringloopeconomie) het stokje over om de producten naar restaurants, grootkeukens en biowinkels in de stad te brengen.
Het traject over water duurde ongeveer viermaal langer dan over de weg. Het is dus nog geen rendabel model, maar er lopen andere tests en berekeningen om uit te maken of onze waterwegen in de toekomst een oplossing kunnen bieden om Good Food-producten de hoofdstad in te brengen. Voor Tijs Boelens is het cruciaal dat we terugkeren naar een collectieve leveringswijze. Vroeger raakten producenten uit de rand rond Brussel eenvoudig met hun producten in de stad dankzij tramlijnen. Door de opkomst van individuele voertuigen is dat model echter teloorgegaan.
De tuinbouwer koppelt die nood aan een gemeenschappelijke oplossing ook aan een hang naar gemeenschapsgevoel dat moeilijk te vinden is bij het transport per vrachtwagen. De boot gaat langzaam, de tijd op het water en de aankomst in het hart van de stad bieden kansen om de banden aan te halen die zo belangrijk zijn voor alle schakels van de Good Food-keten. “Wij staan dicht bij de consument, benadrukt Tijs Boelens. Die sociale band mogen we niet verliezen wanneer we een nieuw logistiek project opzetten.” Zijn grootvader trok in het verleden als kruidenier naar het stadscentrum om op de markt fruit en groenten rechtstreeks van de producent in te kopen. “Ik weet niet of hij met zijn leverancier een koffie ging drinken, maar zij ontmoetten elkaar wel in levenden lijve.”
“In the Belly of the City” is een pleidooi om Brussel over water van Good Food te voorzien en tegelijk aan de noden van kleine lokale producenten tegemoet te komen. Uit het project blijkt dat wegtransport op het vlak van doorlooptijd moeilijk te verslaan is en dat bij het ontwerpen van de boot rekening moet worden gehouden met het laden en lossen van kisten fruit en groenten. Valt er tijd te winnen door hoger stroomopwaarts te lossen en zo enkele sluizen te vermijden? Kan de vaartijd gebruikt worden om de bestellingen van de klanten klaar te maken? Of om het contact tussen kleine producenten te herstellen? Al die vragen moeten in toekomstige projecten worden meegenomen.
Meer informatie: https://inthebellyofthecity.futurefarmers.com/journal/about
