Goed eten

Leefmilieu Brussel heeft voor de leerkrachten een serie leermiddelen ontwikkeld om het thema “Good Food” met de leerlingen te bespreken.   

De voorgestelde middelen zijn geschikt voor iedereen, ongeacht of de leerkracht beschikt over één uur of een dag of dat hij van duurzame voeding een jaarproject wil maken. 

De leermiddelen die door Leefmilieu Brussel worden voorgesteld en ontwikkeld om de duurzame voeding in de Brusselse scholen te integreren zijn gratis. De papieren versies van deze leermiddelen kunnen via e-mail (info@environnement.brussels) of telefonisch (02/775.75.75) worden besteld.

Om kennis te maken met de leermiddelen en/of ze te downloaden: afspraak op de website van Leefmilieu Brussel.

Dit pedagogisch dossier stelt het rijke en belangrijke thema “voeding” voor. Het stelt heel wat actiepistes en didactische activiteiten voor die samen met de leerlingen kunnen worden uitgevoerd.

Doel

De impact van onze voeding is bepalend voor het leefmilieu, terwijl de evolutie van de gezondheid van de Brusselse kinderen zorgwekkend is, in het bijzonder op het vlak van obesitas en diabetes. Twee belangrijke redenen om van de opvoeding van de toekomstige generaties een hoeksteen van de Good Food-strategie te maken.

Het Gewest moedigt de scholen aan om de maaltijden te doen evolueren en de leerkrachten om het thema “voeding” met hun leerlingen te bespreken. Dit document bezorgt hen een waardevol hulpmiddel.

Samenvatting

Het pedagogisch dossier bestaat uit twee delen:

• informatieve inhoud met cijfers ter ondersteuning, die de materie samenvat, aanzet tot reflectie en pistes voorstelt om het thema in de klas aan te kaarten in het kader van de programma’s; 
• de voorstelling van leermiddelen en pedagogische activiteiten, per leeftijd en per niveau van vereist engagement, die uitnodigen in de school tot actie over te gaan.

Een goudmijn om het fantastische pedagogische thema “voeding” grondig te verkennen.

Doelgroepen

• Basisscholen
• Secundaire scholen

Praktisch

Gedrukte versie gratis op aanvraag: info@environnement.brussels - 02 775 75 75

Bij de start van het schooljaar 2017 lanceerde het Brussels Hoofdstedelijk Gewest het programma “Fruit, groenten en melkproducten op school”, met de steun van de Europese Commissie. Alle Brusselse scholen van het basisonderwijs en de scholen van het buitengewoon secundair onderwijs kunnen deelnemen.

Dankzij het programma kunnen de Brusselse scholen maximum € 9 euro (inclusief btw) per leerling en per jaar ontvangen voor de verdeling van fruit en groenten onder hun leerlingen. Voor de melkproducten is dat € 5,30 (inclusief btw) per leerling en per jaar.

Wilt u meer weten?

Vind alle informatie over het programma op deze website.

Ter info: deze tool bestaat alleen in het Frans

Réconcilier bon, vite fait, pas cher, éthique, durable, équilibré... possible ?

Dans un monde idéal, chaque produit alimentaire vendu devrait être "bon-bon-bon" (bon au goût, bon pour la santé, bon pour la planète) tout en restant accessible financièrement.

Ainsi, une alimentation de qualité inclut les aspects nutritionnels bien sûr (équilibre, vitamines, etc.) mais aussi le goût, l’impact environnemental (pesticides, transport, emballage …), les conditions de production (respect et bien-être des travailleurs) et un prix accessible à tous.

Avec « Bisbrouille dans la tambouille », vous avez dans les mains des pistes pour vous aider à mener des actions de sensibilisation à l’alimentation de qualité avec votre public.

• Objectif de ce kit pédagogique 
  • Réfléchir aux déterminants freins et leviers) de l'accès à une alimentation de qualité
  • Envisager les possibles et les limites au changement.
  • Expérimenter de nouvelles attitudes.
  • Déculpabiliser par rapport aux messages normatifs de santé publique.
  • Débattre avec les participants de leurs moyens d’action.
     
• 6 modules à la carte 
  • Les critères de choix
    A quoi faites-vous attention pour vos achats de nourriture ?
  • Les déterminants
    Bien manger, ce n’est pas de la tarte... Qu’est-ce qui influence nos choix alimentaires ?
  • Les étiquettes
    Comment trouver et comprendre les informations sur les produits ?
  • La publicité
    Comment décoder l’information et les stratégies marketing ?
  • Les freins
    Quelles pistes pour lever les freins à la consommation individuelle de légumes et de fruits ?
  • Atelier du goût
    Quelle soupe choisir ? Les participants sont amenés à comparer différentes soupes (industrielle/maison) à partir de différents critères : prix, temps, quantité de légumes, sel, additifs, goût.
     
• ​Où trouver cet outil ? 
   
  • Dans tous les "Centres locaux de promotion de la santé" 
    (10 centres en Wallonie et Bruxelles + 17 antennes locales)
  • Chez "Cultures & Santé" (Bruxelles)
  • Auprès du réseau Anastasia (province de Namur)
     
• Public cible 
  • "Bisbrouille dans la tambouille" est un outil destiné à travailler les questions de l’alimentation avec un public adulte.
  • En outre, les supports d’animations ont été pensés pour être accessibles à un public peu alphabétisé.

Ter info: deze studie bestaat enkel in het Frans

Les auteurs ont travaillé sur base de questionnaires qualitatifs et d’interviews afin d’étudier la viabilité économique des modèles d’agriculture urbaine de l’hémisphère nord. Ils proposent 3 étapes pour appréhender la question : une approche panoramique et une typification des initiatives d’agriculture urbaine, une focalisation sur la viabilité des exploitations en fonction des catégories établies et, enfin, des conclusions et des recommandations destinées aux acteurs de l’agriculture urbaine et aux pouvoirs publics. 

Introduction

En 2012, en association avec le Professeur Magali Verdonck des Facultés de Saint-Louis et l’Observatoire Bruxellois de l’Emploi, nous avons étudié le potentiel emploi de l’ensemble des acteurs bruxellois liés à l’Alimentation Durable1. Cela nous a permis de mettre en évidence un secteur encore assez méconnu en dehors des spécialistes : l’agriculture urbaine et son développement récent dans la plupart des pays du Nord (USA, Canada, Japon, Europe).

En appliquant des hypothèses à la fois volontaristes politiquement, puisant dans les derniers progrès en agronomie, et s’appuyant sur une conversion importante et progressive de surfaces peu ou non utilisées à des vocations de maraîchage, nous avons avancé le chiffre d’une création possible de 6000 emplois dévolus à la production. A ce stade de la recherche, bien que nous ayons quand même intégré des références quant aux emplois ou aux revenus générés à l’hectare par certains acteurs (notamment les travaux de Coleman2, et l’approche SPIN Farming3), nous n’y avions pas approfondi la viabilité économique des modèles déjà utilisés ou en développement.

La présente étude a bien pour objectif de franchir cette nouvelle étape à savoir d’étudier les différents business modèles utilisés dans les pays du Nord, afin de détecter ceux qui sont viables économiquement et de quelles manières. 

Ter info: deze tool bestaat alleen in het Frans

Le système agroalimentaire est porteur de nombreux enjeux, sociaux, économiques, environnementaux et de santé.

Cette brochure a pour objectif d’encourager et d’aider les acteurs du secteur social bruxellois qui souhaitent organiser des activités sur le thème de l’alimentation, à la fois riche de sens et crucial dans la lutte pour une société plus égalitaire.

Elle vise à mettre en lumière le foisonnement et la diversité des outils et ressources existants sur l’alimentation et à montrer que des activités souvent simples à mettre en œuvre et peu onéreuses, peuvent signicativement contribuer à l’émancipation et la capacitation des publics participants.  

La brochure se divise en 5 chapitres : 

1. Décoder les représentations et les normes alimentaires 
2. Comprendre le système agroalimentaire et ses enjeux 
3. Valoriser et renfoncer les savoirs et les savoirs-faire
4. Acteurs ressources 
5. Recherche participative falcoop 

Cette brochure est réalisée dans le cadre de la recherche participative Falcoop, imaginée et pilotée par Bees Coop et le Ceese-ULB de début 2016 à fin 2018. Ce projet vise à organiser, puis consolider, l'implantation locale d'un supermarché coopératif, participatif et à but non lucratif, auprès d'un public issu de la mixité urbaine bruxelloise et majoritairement non sensibilisé à l'alimentation durable au départ. 

Ter info: dit inspirerend project is alleen beschikbaar in het Frans

• Le projet

Nous avons lancé depuis 2015 un projet de maraîchage bio-optimisé (visant la culture d’un maximum de légumes au mètre carré) sur le site de l’Espace Test Agricole à Anderlecht.

• Graines de Paysans et BoerenBruxselPaysans 

Le lancement de notre exploitation agricole urbaine a été possible grâce à l’initiative « Graines de Paysans » , qui vise à soutenir l'installation de nouveaux agriculteurs professionnels à Bruxelles en leur mettant à disposition des terres, du matériel et un accompagnement pendant deux ans. Nous avons effectué notre première récolte au début de l’été 2016, et nous proposons désormais la livraison de paniers aux particuliers et entreprises bruxelloises.

L’initiative « Graines de paysans »  fait partie du projet « BoerenBruxselPaysans » qui  est installé depuis fin 2015 à Neerpede et dans la vallée du Vogelzang à Anderlecht. Bénéficiant de l’expertise de quatre associations et de deux administrations, le projet BoerenBruxselPaysans, financé majoritairement par le FEDER (Fonds Européen de Développement régional) et piloté par Bruxelles Environnement, entend faire de la capitale un exemple en matière d’agriculture urbaine, en approvisionnant les Bruxellois avec des produits fermiers de qualité et respectueux de l’environnement.

Het Good Food Resto-label heeft als doel de horecazaken die duurzaam handelen, te ondersteunen en te begeleiden. Het beantwoordt een vraag van de Brusselaars die duurzame horecazaken in de hoofdstad willen kunnen onderscheiden van niet-duurzame horecazaken. De toekenning van het label wordt gecoördineerd door Leefmilieu Brussel en heeft een niet-commercieel doel.

Voor wie is het Good Food Resto-label?

Alle soorten horeca-etablissementen komen in aanmerking voor het label: sociale restaurants of hotels, fastfood- of klassieke restaurants, cafetaria's in sportcomplexen, foodtrucks of gastronomische restaurants en ook sterrenrestaurants. Afhaaltraiteurs kunnen ook het label krijgen.

Voordelen voor de etablissementen

Een antwoord op vraag van de klanten

Het label baseert zich op de principes van de Good Food-strategie: de consumptie van lokale en seizoensproducten, gerechten die minder, maar kwaliteitsvolle dierlijke eiwitten bevatten, een vegetarisch aanbod, voedingsproducten die het milieu en de producenten respecteren en minder voedselverspilling. De Good Food-praktijken beantwoorden zo aan de stijgende vraag van het cliënteel naar kwaliteitsvolle, vegetarische voeding die het milieu en de producenten van onze streek respecteert.

Meer zichtbaarheid voor het etablissement

Dankzij het Good Food Resto-label kunnen de Brusselaars gemakkelijk de restaurants met een duurzame aanpak herkennen. Dankzij het promotiemateriaal dat ter beschikking wordt gesteld, kunnen de etablissementen hun klanten op de hoogte brengen van wat ze allemaal ondernemen.

Door het labelproces te doorlopen, kunnen de restaurants genieten van heel wat extra zichtbaarheid dankzij de communicatietools van Leefmilieu Brussel (nieuwsbrief, brochures, evenementen, sociale media ...), maar ook dankzij communicatiecampagnes. Eenmaal ze een label hebben, worden de horecazaken weergegeven op de Good Food-gids. 

Kosten drukken in de keuken

Het etablissement kan bepaalde kosten doen dalen door Good Food-praktijken toe te passen, bijvoorbeeld door huisgemaakte producten te verkopen (dranken, sauzen, brood …), door minder te verspillen, door Belgische seizoensproducten te gebruiken, door plantaardige eiwitten te gebruiken die minder duur zijn dan dierlijke eiwitten …

Ondersteuning bij de ontwikkeling van de praktijken

Bovendien kunnen restaurants die een label willen of die al een label hebben, begeleid worden om wat ze al doen verder te uit te bouwen. De begeleiding bestaat uit advies op maat en een opleidingen- en workshopsaanbod, waardoor ze kunnen blijven groeien op vlak van hun initiatieven en in dialoog kunnen gaan met andere etablissementen die ook een label willen of hebben. 

Financiële hulp voor de toonaangevende ondernemingen

Vanaf 2024 zullen de voorbeeldondernemingen op sociaal vlak en/of op het vlak van het leefmilieu meer hulp kunnen genieten. Vervolgens zullen vanaf 2030 enkel de voorbeeldbedrijven toegang hebben tot financiële hulp.

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest inventariseert elk etablissement met een Good Food-label als een ‘voorbeeldonderneming’ op het vlak van het leefmilieu.

Hoe het label werkt, hoe men het kan verwerven en hoelang het geldig is

Wanneer het etablissement het label voor de eerste keer aanvraagt, vult deze het kandidaatsdossier in en ondertekent het de deelname- en engagementsvoorwaarden. Vervolgens wordt het etablissement doorgelicht door een organisme dat onafhankelijk is van Leefmilieu Brussel om na te gaan of het dossier en de handelswijzen conform zijn. Een jury komt samen om alle kandidaturen goed te keuren. Als het dossier goedgekeurd wordt, ontvangt het etablissement het label. Vervolgens kan het daar rechtstreeks over communiceren met zijn klanten.

Om de twee jaar zal een etablissement met een label een opvolgaudit kunnen genieten om zijn dossier te updaten in functie van de aangepaste criteria van Leefmilieu Brussel en/of de verdere ontwikkeling van de praktijken van het etablissement. Dankzij die audit kunnen de praktijken verder ontwikkeld worden, kan een etablissement raad en meer koksmutsen krijgen (zie het punt ‘De criteria van het label en het aantal koksmutsen’) als er meer inspanningen worden geleverd. Na de opvolgingsaudit wordt het label automatisch verlengd op voorwaarde dat de criteria altijd goed gerespecteerd worden door het etablissement.

Datums voor het indienen van de dossiers

De kandidaatsdossiers kunnen 3 keer per jaar ingediend worden:

• De laatste maandag van januari
• De laatste maandag van mei
• De laatste maandag van september 

De dossiers worden geanalyseerd zodra we ze ontvangen. Vervolgens worden ze ten laatste zes weken na elke deadline om dossiers in te dienen door een jury geëvalueerd.

De criteria van het label en het aantal koksmutsen

Om een kandidaatsdossier in te dienen, moet het etablissement aan vier VEREISTEN voldoen. Indien niet aan één van deze vier vereisten wordt voldaan, zal het dossier niet in aanmerking worden genomen.

Vereiste criteria:

• Criterium nr. 1: Naleven van de wetgeving
• Criterium nr. 2: Communiceren over de initiatieven rond duurzame voeding en het Good Food-label
• Criterium nr. 3: Geen producten van het 5^e gamma gebruiken
• Criterium nr. 4: Een vegetarisch aanbod voorzien

Ontdek de volledige bespreking van de criteria in het kandidaatsdossier (.xlsx).

Vervolgens vinkt elk etablissement, volgens zijn praktijken en menu een reeks OPTIONELE criteria aan. Hoe meer criteria er worden aangevinkt, hoe meer punten het etablissement krijgt. De punten worden vervolgens omgezet in percentages. Het label heeft drie niveaus: één, twee of drie koksmutsen.

• 1 koksmuts: van 30 tot 49%
• 2 koksmutsen: van 50 tot 69%
• 3 koksmutsen: van 70 tot 100%

Belangrijk: Afhankelijk van het soort keuken zijn bepaalde criteria niet van toepassing. De noemer van de puntenberekening zal automatisch aangepast worden. Het systeem werd zo opgesteld dat een etablissement dat niet kan voldoen aan een criterium er niet door wordt benadeeld.

De optionele criteria zijn onderverdeeld in vier categorieën:

1. Bevoorrading
   • Criterium nr. 5: De voorkeur geven aan de bevoorrading via een korte keten
   • Criterium nr. 6: Koken met bioproducten
   • Criterium nr. 7: Duurzame eieren gebruiken
   • Criterium nr. 8: Op een doordachte manier vlees aankopen
   • Criterium nr. 9: Op een doordachte manier producten van de zee of zoet water aankopen
   • Criterium nr. 10: Dranken aanbieden die biologisch zijn en/of afkomstig zijn uit eerlijke handel en/of van Brusselse makelij zijn en/of huisgemaakt zijn
   • Criterium nr. 11: Koken met niet-verkochte goederen van een derde
2. Zelfgemaakt
   • Criterium nr. 12: Koken met fruit en groenten die vers en nog niet bewerkt zijn
   • Criterium nr. 13: Huisbereide producten aanbieden
3. Seizoensgerechten
   • Criterium nr. 14: Verse Belgische groenten en fruit gebruiken
   • Criterium nr. 15: Een zoet gerecht(je) aanbieden met Belgische seizoensgroenten of Belgisch seizoensfruit
4. Voedselverspilling
   • Criterium nr. 16: Voedselverspilling tegengaan door dat voedsel dat anders verloren gaat toch nog te gebruiken

Een BONUS criterium is ook een mogelijkheid: het Ecodynamische onderneming-label.

Hoe het label krijgen?

1. Ga na of u kan beantwoorden aan de vier vereisten. Als dat zo is, kan uw etablissement een kandidaatsdossier indienen.
2. Overloop het kandidaatsdocument (.xlsx) en bekijk welke criteria en bewijsstukken er nodig zijn.
3. Ontvang GRATIS begeleiding om een volledig overzicht te krijgen van alles wat u al doet in vergelijking met de gevraagde criteria. De facilitatordienst Resto van Leefmilieu Brussel zal u helpen om het document in te vullen, de criteria te interpreteren en de bewijsstukken te verzamelen. Vul dit inschrijvingsformulier in om begeleid te worden.
4. Verzamel de nodige gegevens en finaliseer het document door het in te vullen en het laatste tabblad te ondertekenen.
5. Verzend het hele dossier (kandidatuur + bewijsstukken) via elektronische weg naar het e-mailadres restogoodfood@environnement.brussels.

Met veel ideeën, tips en recepten voor zalige boterhammen. Aangepast aan de doelgroep die het vaakst met een lunchbox de deur uitgaat: kinderen! Dochter- of zoonlief wil alweer boterhamworst in de vorm van een gezichtje of choco en nog meer choco? Vanaf nu overbluf je ze met een vijfsterrenbrooddoos!

Alles wat je nodig hebt om lekker en gezond plantaardig te eten.
Met kooktips, recepten, vleesvergeters, ontbijtideeën en nog veel meer!